aracınız aninden güçten düşüyor ve size turbonun devre dışı kaldığını düşündürüyorsa aracınız "limp mode" a girmiş olabilir.
Limp mode, VW veya Audi markalı araçlar başta olmak üzere
Turbo beslemeli
araçlarda ECU tarafından tehlikeli bir durumun tespiti sonucunda
aracın önceden programlanmış bir modda çalışmasıdır.
Limp mode'da genel şikayet ise, aracı kullanırken ani güç kaybı oluşması durumudur.
Limp Mode da aracı kullanan kişi, daha fazla güç için gaz pedalına bastığında
aracın sanki arka taraftan çekildiği hisssine kapılır. Bu arızanın kilit belirtisi ise, kontağı kapatılıp açılan
aracın eski gücüne kavuşması durumudur.
Yani aracınız yolda seyrederken aniden güç kaybına uğruyor, sanki turbosuz yani atmosferik bir dizel gibi yola devam ediyor, ancak bu durum kontağı kapatıp aracı tekrar çalıştırdığınızda düzeliyorsa aracınız
Limp Mode a giriyor demektir.
Bu durumla düz bir yolda seyrederken karşılaşmanız pek mümkün olmayabilir. Özellikle düşük devirlerde
aracın Limp Mode a geçmesi beklenmez. Çünkü, düz bir yolda aracı sakin şekilde kullanırken motorun fazla güce ihtiyacı yoktur.Bu durumu muhtemelen, otobanda rampa yukarı seyrederken veya bir dağı tırmanırken fark edersiniz. Zira motorunuz, böyle bir yolda güce, dolayısıyla üst seviyede bir
Turbo beslemesine ihtiyaç duyacaktır.
Eğer aracınız, aninden güç kesmiyor, bunun yerine genel olarak güçten yoksun şekilde çalışıyorsa bu durumda arızayı başka yerlerde aramanız gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki,
Limp Mode a geçişin en önemli belirtisi,
aracın aninden güç kesintisine uğraması ve kontağı açıp kapama sonucunda
aracın eski gücüne kavuşması durumudur.
Konunun ve hatanın daha detaylı anlaşılması için, neyin
Limp Mode olmadığının açıklanması yerinde olacaktır.
Limp mode, araç sorunsuz çalıştıktan 2-3 saniye sonra motorun aninden durması durumu değildir. Eğer böyle bir durum varsa, immobilzer a bakılması uygun olacaktır. Panelde uyarı ışığı bulunan sarı anahtar sönmeden kontağa basılması böyle bir sonucu doğurur.Eğer bu ışık söndükten sonra yine aynı sorunla karşılaşırsanız, yakıt veya elektrik ile ilgili bir sistemde arızanın olduğu akla gelmelidir. Bu durumda yakıt filtresinin ve varsa enjeksiyon pompası üzerindeki yakıt
kesme selenoidinin kontrol edilmesi yerinde olur.
Eğer araç kontağı çevirdiğiniz halde hiç çalışmadıysa, aküde veya ateşleme anahtarında sorun olması muhtemeldir. Ancak bu durumda da su kesindir ki,
Limp Mode a sebebiyet veren
Turbo böyle bir soruna yol açmaz.
Diğer bir durum ise,
aracın 1200 rpm in üstüne çıkamaması durumudur. Gaza ne kadar yüklenirseniz yüklenin eğer motor rolanti devri civarında hareket ediyorsa, gaz pedalında sorun olduğu akla gelebilir. Bu sorunda, sürekli düşük güç anlamına gelecektir ve turbonun bahsi geçen soruna yol açması mümkün değildir.
Peki araç
Limp Mode a neden girer?
Araçlarda beyin olarak bilinen ECU sürekli olarak algılayıcılardan (yakıt ve hava sistemini kontrol eden sensöler gibi) bilgi toplar ve bu verileri üretici firma tarafından önceden belirlenen verilerle kıyaslar. Eğer sensörler arızalanırsa veya önceden tanımlanan veri aralığının dışında bir veri değeri ile tespit ederse, ECU muhtemel zararı önlemek için
aracın güvenli şekilde çalışması amacıyla gerekli ayarlamaları yapacaktır. Bu denetlemenin en önemli parçalarının başında ise elbette
Turbo ve motor aksamı gelmektedir. Çünkü motorun aşırı yakıt veya aşırı hava ile beslenmesi, motora zarar verilmesi anlamına gelecektir. Bu nedenle ECU, verilerin istenen değer aralığında olmaması durumunda
Turbo basıncını ve yakıt sistemini motoru koruma adına kontrol altına alacaktır.
Limp
Mode da ECU tarafından motorun önceden tanımlı bir aralıkta çalışması anlamına gelmektedir. Bu nedenle, herşey çok güzel giderken bir anda aracınızın turbosuz, atmosferik bir dizel araç gibi hareket etmesi söz konusu olur ve kontağın açıp kapanması sonucu sensörlerden gelen verinin sıfırlanması ile beraber tekrar turbonuzdan max güç elde eder hale gelirsiniz.Zira, araç bir nevi güvenlik modundan çıkmış ve aynı koşullar oluşana kadar tekrar eski performansında çalışmaya başlamıştır.
Böyle bir durumla karşılaşmak oldukça can sıkıcı ve kimi zaman da tehlikelidir. Düşünün! Rampa yukarı seyrederken yavaş ilerleyen bir aracı solluyorsunuz ve altınızdaki motor gücü bir anda kesiliyor. Karşıdan gelen araçla burun buruna gelmeniz içten bile değil. Bu nedenle bu sorunun ihmal edilmemesi önemlidir. Motordaki gücün ne zaman, nerede, nasıl sizi terk edeceğini bilememeniz yolculuklarınızı korkulu ve tereddütlü hale çevirebilir.
Peki sorun nereden kaynaklanıyor ?
Öncelikle
Limp Mode a girmiş bir
aracın hata kodlarına bakılmaksızın mekanik aksamıyla oynanması faydadan çok zarar getirecektir. Özellikle işinin ehli olmayan ve kulaktan dolma bilgi ile aracınızı deneme tahtasına çevirmesi muhtemel ustalardan böyle bir sorunun çözümünde uzak durun derim. Eğer belirtiler anlattığım gibi ise, aracınızın enjektörleriyle ve mazot pompasıyla alakalı bir durum olmadığını bilmeniz önem taşır. Aksi takdirde bu elemanların değiştirilmesi veya tamiri hem sorununuzu çözmeyecek hem de boşuna para harcamanıza sebebiyet verecektir.
Aracın hata kodlarına bakıldıktan sonra, hava besleme dağılımının kesikli mi, yüksek mi, yoksa düşük mü olduğu anlaşılacaktır. Bu durumda ilk olarak,
Turbo hortumlarında yırtık ve bu hortumlarda aşınma olup olmadığı kontrol edilmeli, çıkmış veya yerine oturmamış hava kanalları olup olmadığına dikkatlice bakılmalıdır. Hava besleme siteminde oluşacak bir kaçak,
aracın Limp Mode a girmesine, kimi zaman da araçta tekleme veya sıçrama yapmasına sebep olabilir.
Araç hata kodlarında, (Boost Deviation Intermittent, Boost Deviation Negative, Boost Deviation Positive, intake manifold pressure xxxxx, charge pressure control deviation) şeklinde mesajlarla karşılaşılmış ise,
Turbo basıncını ölçen ve turboyu kontrol eden bir sistemde hata olduğu anlaşılmalıdır. Çoğu zaman ani güç kaybı sensör veya
Turbo problemi nedeni ile yaşanır. Bu kodlar genellikle, lmp
Mode a girmeye sebep olan düşük besleme veya aşırı besleme durumlarını ifade eder. En genel sebep ise N75 solenoididir. N75, turbonun wastegate ine veya değişken geometrili turbolarda VNT actuator üne uygulanan hava basıncını kontrol eder.
N75 in çalışma prensibi kısaca şöyledir. Emem monifoldundaki basınç sensörü hava basıncının istenen seviyeye ulaştığını gösterdiğinde, ECU N75 solenoidini çalıştırır ve N75 besleme basıncını istenen seviyede tutulmak için wastegate e veya VNT actuator üne uygulanan vakum basıncını düzenler. Eğer vakum hortumlarında veya kanallarında çatlak, kırık veya delik varsa, ya da N75 selenoidi arızalı ise basınç kontrol edilemeyecek ve ECU aldığı sinyaller ile basınç artışı durumunda
aracın Limp Mode a geçişini sağlayacaktır. Bu durumda N75 in yerinden sökülmesi ve elektronik kontak temizleyici ile temizlenip yerine takılması sorunu giderebilir. Eğer sorun devam ederse N75 in değişimi söz konusu olabilir.
Ayrıca N75 in çalışmasını sağlayan elektrik bağlantılarına da bakılması yerinde olacaktır. Bu bağlantıların paslanması veya kopuk olması da N75 in çalışmamasına sebep olabilir. EGR solenoidinin de, az karşılaşılsa da
Limp Mode a neden olması mümkündür. Bu durumda N75 gibi EGR solenoidine de bakmak faydalı olacaktır. Bazı modeller için EGR selenodi ile N75 in yer değiştirilmesi, bu selenoidlerin çalışıp çalışmadığının kontrolünde faydalı olacaktır.
Hata kodları besleme basınç dağılımın kesikli olduğunu söylüyorsa, bütün hava kanallarına bakılmalı. Bu durumda mutlak suretle vakum kaçağı olduğunu söylemek mümkündür.Bütün vakum kanallarını,
Turbo actuatör ünü ve plastik bağlantıları kontrol emelisiniz.
Eğer hata kodlarında besleme basınç dağılımının negatif olduğu belirtiliyorsa, kurumlanmış emme manifoldu, kaçıran
Turbo actuator ü, kötü vakum kanalları veya dar VNT actüatör seviyesi ile karşı karşıyasınız demektedir. Eğer değişken geometrili bir
Turbo kullanılıyorsa, VNT kanatlarının kurumlandığı ve bu nedenle temizlenmesinin gerektiği de anlaşılabilir.
Eğer hata kodlarında besleme basınç dağılımın pozitif olduğunu belirtiyorsa, N75 in çalışmadığı, kaçıran
Turbo actuatorü, kötü vakum kanalları veya dar VNT actüatör seviyesinin veya wastegate in ayarsız olduğu akla gelmelidir.
Özellikle motorun yüksek oranda besleme ihtiyaç duyduğu anlarda atılan egsoz gazının sıcaklığı artar ve bu sıcaklık içerisinde atık gazda yer alan maddeler yanarak turbonun ve ekzos sisteminin kurumlanmasına yol açar. Bu kurumlanmasının sistemlerden atılması için, motor sıcakken yüksek viteslerde motor devrini 4000-4500 rpm e getirerek kısa bir süre yol almak faydalı oalcaktır. Ancak özellikle yüksek kükürt oranlı yakıtın sebep olacağı kurumlanmanın, bu tür uygulamalarla atılması pek mümkün değildir. Bu nedenle zamanla
Turbo ekipmanlarında kurumlanma söz konu olabilir.
Şayet aşırı besleme nedeniyle
Limp Mode a geçiş varsa, bu durumun sık karşılaşılan diğer sebebi, değişken geometrili turbolarda VNT aktüatör ünün ve
Turbo kanatlarının kurumlanması veya biriken maddeler yüzünden rahat hareket edemeemsi veya yapışkan hale gelmesidir. Eğer kanatlarda yapışkanlık oluşmuşsa, bu parça sökülerek iyice temizlenmeli veya yağlanmalıdır. Ancak bu uygulama kesin çözüm olmayabilir. Bu nedenle parçayı değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Ancak bu parçanın ayrı satıldığına rastlamak mümkün değildir. Genelde turbonun hepsini satmak amacıyla firmalar bu parçayı ayrı olarak satışa sunmazlar. İkinci el temiz bir turbodan tedarik edilerek
Turbo onarılabilir.
Aracın
Limp Mode a girmesinin diğer bir sebebiyse, yakıt filitresi olabilir. Uzun süre değiştirilmeyen yakıt filtresi, yakıtı tam olarak süzemez ve yakıtla gelen muhtemel yabancı partiküller enjektörlere kadar uzanabilir. Bu durumda
aracın Limp Mode a girmesine neden olur. Emme monifoldundan önceki hortumlarda olan tıkanmalar ve kurumlanmalar da
Limp Mode sebep olur. Bir diğer sebep ise MAF sensörüdür (Kütleölçer, haba basınç ölçer, akışmetre). Bu sensörün düzgün çalışmaması da
Limp Mode sebebidir. Ancak, yakıt filtresi, emme monifoldunda tukanma ve MAF sensörü arızası aracı
Limp Mode a sokuyorsa, araçta aynı zamanda sürekli güç kaybı da söz konusu olacaktır..
Genel olarak aracı
Limp Mode a sokacak bir çok sebep vardır. Ancak sayılan bu sebepler sıklıkla karşılaşılan ve ilk akla gelenlerdir. Bunun dışında
Limp Mode a neden olan sebepler aynı zamanda farklı sorunlar da çıkararak
kendini belli edecektir.
Faydalı olması dileğiyle...
Not: Yazının büyük kısmı yabancı internet siteleri üzerinden yapılan araştırmalar sonucu derlenmiştir. Önemli bir konu olması ve işinin ehli olmayan ustaların elinde binlerce lira ödeyerek sorunu çözememiş arkadaşların bulunması bu denli bir açıklamayı beraberinde getiriyor. Umarım araçlarında bu tür sorun yaşayan arkadaşlar için bu bilgiler faydalı olur.
ALINTIDIR..